کاهش سن تقاضا برای جراحی بینی در ایران - وبسایت دانشجویی

دکتر ابراهیم رزم پا - متخصص گوش و حلق و بینی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفتگو با ایسنا، درباره تکنیک های جراحی بینی در گذشته گفت: در مراحل ابتدایی انجام این جراحی ها فقط بافت های اضافه مثل قوز بینی برداشته می شد. در مراحل بعد و با تکنیک های نو ضمن برداشت بافت های اضافه استخوانی و غضروفی بینی، در صورت ضرورت از غضروف تیغه بینی یا نواحی دیگر مثل لاله گوش یا دنده جهت اصلاح نواقص، به بینی اضافه می شد.

این متخصص به تغییرات و پیشرفت چند دهه اخیر در تکنیک های جراحی بینی اشاره کرد و اضافه کرد: در حال حاضر تکنیک نو در جراحی بینی عمل جراحی بینی با حفظ عملکرد (functional Rhinoplasty) است.

وی این روش را نوترین، مؤثرترین و بهترین روش جراحی بینی در جهان دانست و اضافه کرد: این روش شامل کمترین میزان برداشت از بافت های بینی است و در واقع حالت دهی و تغییر فرم بافت های فعلی به حالت دلخواه را داریم.

رزم پا ضمن اشاره به اهمیت تجربه و مهارت جراح در این روش گفت: بهترین حالت رفع کردن معایب بینی از جمله قوز بینی، پهن بودن، کج بودن یا افتادگی و ... است. ضمن حل این مسائل نباید به بافت های طبیعی بینی آسیب وارد شود و تاجایی که می توانیم از بافت بینی کم نکنیم و بیشتر مشکل بافت های بینی را با تغییر حالت و فرم آن بافت اصلاح کنیم.

عضو هیئت مدیره انجمن راینولوژی ایران با اشاره به تکنیک های رایج جراحی بینی با توجه به تجربه و مهارت جراح در ایران اضافه کرد: بیشتر جراحان در ایران به استفاده از روش هایی با کمترین آسیب به بافت بینی و حفظ عملکرد بینی تمایل دارند.

وی توجه به اهمیت بینی به عنوان یک ارگان تنفسی قبل از توجه به ظاهر آن را دارای اهمیت دانست و توضیح داد: هوای وارد شده به بینی دارای ناخالصی، آلودگی و ذرات هوا است که مژه های بینی از ورود آن ها به ریه جلوگیری می کنند. هوای وارد شده به ریه از طریق بینی، هوایی تمیز و تهویه شده، درجه حرارت آن گرم و با حرارت بدن تنظیم شده و مرطوب نیز می شود. اگر ضمن عمل، به هر کدام از این عملکرد های بینی آسیب وارد شود، فیزیولوژی بینی برهم خواهد خورد.

رزم پا به دو تقسیم بندی کلی روش های جراحی بینی و استفاده جراحان از این دو روش اشاره کرد و گفت: معمولا جراحی بینی به دو روش باز و بسته انجام می شود. استفاده از روش جراحی باز متداول تر است و جراحان با سابقه بیشتر معمولا از روش بسته استفاده می کنند.

این متخصص به توضیح درباره روش بسته جراحی بینی پرداخت و گفت: در این روش کل عمل از داخل سوراخ های بینی انجام می شود. ولی در روش باز با انجام یک برش روی ستونک بینی (کلوملا)، پوست بینی بلند شده و بعد از انجام تغییرات لازم، پوست برگردانده و بخیه می شود.

وی اضافه کرد: هر کدام از این روش ها مزایایی دارند و انتخاب هر روش بستگی به مهارت و تجربه جراح دارد. در حال حاضر بیشتر جراحان از روش باز استفاده می کنند، چون یادگیری این روش آسان تر و اشراف به محیط جراحی بیشتر است.

رزم پا به تعریفی از یک عمل جراحی خوب پرداخت و گفت: عملی خوب است که ضمن رفع کردن معایب بینی به فیزیولوژی و عملکرد بینی آسیب وارد نکرده و آن را حفظ کند. من با توجه به عادت و تجربه شخصی روش بسته را ترجیح می دهم، ولی در صورت لزوم و در مواردی که ضرورت باشد، از روش جراحی باز نیز استفاده می کنم.

این متخصص با توجه به حفظ اهمیت کارکرد بینی و داشتن تنفس طبیعی و بدون خس خس بعد از عمل جراحی بینی توضیح داد: هدف اساسی در عمل بینی ضمن ایجاد ظاهر زیبا تلاش بر برقراری تنفس بهتر است.

او به بیماری زمینه ای بعضی افراد مانند آلرژی اشاره کرد و گفت: بعضی عوارض بعد از عمل بینی ممکن است به دلیل زمینه های قبلی در فرد باشد که با عمل خوب نخواهد شد.

وی اضافه کرد: در عمل جراحی، راه بینی باز می شود، معایب آن از بین می فرایند، شاخک های بینی اصلاح و تنفس بهتر خواهد شد، ولی در بهبود آلرژی فرد تاثیری نخواهد داشت. افرادی که بینی پهن و بزرگ تر دارند، در عمل جراحی وقتی بینی جمع تر می شود، مقداری فضا محدودتر شده و با داشتن زمینه آلرژی طبیعتا تا مدت ها بعد از عمل احتمال مشکل در تنفس وجود دارد که به مرور بهتر خواهد شد.

رزم پا در ادامه تاکید کرد: اگر عمل بینی خوب انجام شود، مسائل و عوارض اولیه مانند مشکل انحراف تیغه بینی، بزرگی شاخک های بینی و چسبندگی داخل بینی از بین بفرایند، دلیلی برای گرفتگی و مشکل در تنفس بینی نیست.

وی گفت: تا حدودی گرفتگی بینی بعد از عمل در هفته های اول به دلیل تورم، طبیعی است؛ اما به مرور زمان اگر تکنیک عمل خوب بوده باشد و مسائل بینی نیز رفع شده باشد، طبیعتا روز به روز بهتر خواهد شد.

نایب رئیس انجمن راینولوژی ایران در ادامه صحبت هایش، افزایش انجام عمل های جراحی بینی در ایران را به دلیل نوعی چشم و همچشمی و رقابت در بین افراد خواند؛ در صورتی که عمل بینی در افرادی با مسائلی همچون انحراف تیغه بینی، شکستگی بینی، مسائل عملکردی و تنفسی، مناسبت دارد که ضمن رفع این اختلالات مسائل ظاهری بینی هم اصلاح می شود.

این متخصص به 2 گروه از افراد که امکان نارضایتی بیشتری بعد از عمل دارند اشاره کرد و گفت: افرادی با مسائل خیلی کم و جزئی بینی و افرادی با سنین بالا معمولا بعد از عمل نسبت به سایر افراد نارضایتی بیشتری دارند.

وی اضافه کرد: افراد در سنین بالا معمولا خیلی دیرتر از دیگران از نتیجه عمل راضی می شوند. باید به این 2 گروه نتیجه عمل و عوارض آن کاملا توضیح داده شود و در نهایت با توجیه و درک بیمار، عمل انجام شود.

رزم پا در ادامه با اشاره به افرادی که اشکالات جزئی در بینی خود دارند، گفت: برای عمل بینی این افراد بسیار باید احتیاط کرد و حتما قبل از عمل باید کاملا توجیه شوند، چون بیشتر مسائلی که در رابطه با پزشک و نارضایتی بیمار پیش می آید و به مراجع قانونی ارجاع داده می شود، به همین دلیل است.

وی اضافه کرد: افرادی که مسائل بسیار واضح دارند و واقعا نیاز به عمل جراحی دارند، بعد از عمل کمتر دچار نارضایتی می شوند.

این متخصص شایع ترین عارضه جراحی بینی بعد از عمل را نیاز به ترمیم دانست و توضیح داد: در بهترین مراکز جراحی جهان حدود 10 درصد بیماران ممکن است نیاز به ترمیم بعد از عمل بینی داشته باشند که این درصد افراد نیازمند به ترمیم باتوجه به تجربه و مهارت جراح تغییر می کند.

عضو هیئت مدیره و نایب رئیس انجمن راینولوژی ایران به ارائه آمار در ارتباط با عمل بینی در ایران در مقایسه با جهان پرداخت و گفت: آمار دقیق نداریم، بیشتر بر مبنای برآورد اجرا شده، شایع ترین عمل جراحی زیبایی در ایران عمل جراحی بینی شناخته شده است. در جهان نیز ایران جزو کشور هایی است که بالاترین میزان عمل های جراحی بینی در آن انجام می شود.

وی درباره اقبال زنان و مردان به این عمل جراحی توضیح داد:حدودا 40 سال پیش میزان عمل بینی در زنان با اختلاف زیاد بالاتر از مردان بود؛ ولی امروزه تغییری که رخ داده این است که عمل بینی در مردان نیز زیادتر و اختلاف کمتر شده است.

رزم پا به سن درخواست عمل نیز اشاره کرد و گفت: سن درخواست عمل پایین تر آمده و متقاضی آن نیز در سنین پایین زیاد است. در گذشته حداقل سن 18 سال بود، اما در حال حاضر بعد از دوران بلوغ در دختر ها از 14 سالگی و در پسر ها از 16 سالگی انجام می شود.

وی درباره امکان انجام عمل جراحی بینی در سنین پایین گفت: خیلی راحت انجام می شود و مسئله ای ایجاد نمی کند؛ البته غیر از بحث سن باید به رشد و شرایط جسمانی بیمار نیز دقت کرد؛ چراکه گاهی شخصی 14 ساله رشد جسمانی خوبی دارد، ولی فردی 18 ساله رشد جسمانی کافی ندارد.

این متخصص در ادامه درباره دلیل دریافت هزینه های متفاوت از سوی پزشکان نیز به ایسنا توضیح داد: مهم ترین دلیل این اختلاف تجربه، مهارت، سابقه و تخصص جراح است. البته میزان هزینه بالا لزوما دلیل بر کیفیت بالا نیست. هزینه عمل به روش جراح در برخورد با بیمار و قیمتی که روی کار خودش می گذارد، بستگی دارد. اختلاف قیمت در حد معقولی قابل قبول است، ولی از حدی بالاتر از آن نیز قابل پذیرش نیست.

وی به تعداد زیادی از افراد که عمل های جراحی بینی را انجام می دهند و بعضا مجوز انجام این کار را ندارند نیز اشاره کرد و گفت: در گذشته انجام اعمال جراحی بینی و صورت محدود به کسانی بود که ضمن گذراندن دوره های آموزشی لازم تجربه و تخصص لازم را داشتند، اما متاسفانه امروزه بعضا افرادی که فاقد تخصص، صلاحیت، تجربه لازم بوده و مجوز انجام این کار را ندارند در این کار مداخله می کنند. این افراد که تعداد آن ها کم نیست، هزینه های پایین تری را به نسبت به جراحان ذیصلاح دریافت می کنند. سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت نیز در پی مقابله و برخورد با افراد بی صلاحیت در این زمینه هستند.

این متخصص در ارتباط با تعرفه ثابت برای عمل بینی گفت: اعمال جراحی زیبایی در جهان تعرفه ثابت و یکنواختی ندارد؛ چراکه عمل زیبایی توافقی است و بستگی به رضایت و توافق بین بیمار و پزشک دارد.

نایب رئیس و عضو هیئت مدیره انجمن راینولوژی ایران درباره اهمیت مشاوره قبل از عمل به بیمار گفت: در کنگره هایی که هر سال در رابطه با جراحی های بینی برگزار می کنیم، معمولا قسمتی را به مسائل پزشکی قانونی، نظام پزشکی و بررسی بحث نارضایتی ها و مسائلی که بیماران دارند و به مراجع قانونی ارجاع داده می شود، اختصاص می دهیم.

وی به کار تحقیقاتی خود در زمینه بررسی پفراینده بیمارانی که از عمل خود ناراضی بودند اشاره کرد و اضافه کرد: بیشترین نارضایتی و اختلاف بین جراح و بیمار که در نهایت باعث ارجاع به مراجع قانونی می شود، به دلیل عدم مشاوره کافی است. بیمار و پزشک قبل از عمل هر دو باید توجیه شوند؛ پزشک توان انجام عمل را در خود بسنجد و بیمار نیز میزان عملی بودن خواسته های خود در این جراحی را درک کند.

رزم پا در ادامه به بعضی درخواست های غیرمنطقی از جانب بعضی بیماران اشاره کرد و توضیح داد: بیمار باید توجیه شود که به عنوان مثال توانایی و امکان جراح در فرم دهی به بینی گوشتی و پوست ضخیم کمتر از بینی استخوانی و پوست نازک است و باید متوجه شود که انتظار او تا چه حد عملی است. در صورت عدم انجام مشاوره، بعد از عمل ممکن است نتیجه عمل مناسب باشد، ولی چون انتظار فرد برآورده نشده، طبیعتا نارضایتی خود را بروز می دهد.

رزم پا به اهمیت مشاوره در افرادی که بینی با اشکال جزئی دارند و متقاضی عمل ترمیمی هستند، اشاره کرد و گفت: مشاوره این افراد باید بیشتر و دقیق تر باشد؛ چراکه وقتی فرد از عمل اول ناراضی است، امکان نارضایتی از عمل دوم نیز بالاتر است.

این متخصص به اختلال بدشکلی بدن - Body Dysmorphophobis، در بعضی بیماران اشاره کرد و گفت: بعضی بیماران نیازمند مشاوره در حوزه روانشناسی هستند. در این حالت بیمار اشکالات خیلی جزئی در بدن خود را خیلی بزرگ می بیند. به عنوان مثال نوک بینی که به صورت جزئی مشکل دارد و در حد عمل نیست را خیلی بزرگ می بیند.

وی اضافه کرد: در بعضی موارد ثابت شده یکی از علائم اسکیزوفرنی، اختلال تصور بدشکلی بدن است. در این موارد با ارجاع به روان پزشک، بیمار بعد از مشاوره و کنترل اختلال، با تفکر نرمال بعضا از فکر عمل خارج می شود.

نایب رییس انجمن راینولوژی ایران در خاتمه مهم ترین قدم در عمل جراحی بینی را مشاوره قبل از عمل و انتخاب کیس مناسب جراحی خواند و گفت: اگر همه موارد درست انجام شود، هم نتیجه عمل راحت تر تحت کنترل خواهد بود و هم میزان رضایت بیمار بعد از عمل بهتر است.