سنگ کیسه صفرا، علل و درمان آن - وبسایت دانشجویی

کیسه صفرا چیست؟ صفرا به چه کاری می آید؟

کیسه صفرا، به زبان ساده کیسه کوچکی است که در زیر کبد و چسبیده به آن قرار گرفته است و از سویی به کبد راه دارد که از این طریق صفرا را دریافت می کند و از سویی هم به وسیله یک مجرای مشترک با لوزالمعده به ابتدای روده باریک می رسد و از این طریق صفرای ذخیره شده خود را برای هضم مواد غذایی - و به طور تعیین چربی ها - وارد دوازدهه (یا همان اثنی عشر) می کند. بنابراین عمل اصلی کیسه صفرا، ذخیره سازی، تغلیظ، و تنظیم ورود صفرا به دوازدهه و عمل اصلی صفرا یاری به هضم چربی ها می باشد. صفرا به طور عمده شامل اسیدهای صفراوی و کلسترول است که اولی همان وظیفه هضم چربی ها را به عهده دارد و دومی یعنی کلسترول به همراه برخی مواد دیگر از راه مدفوع دفع می گردد؛ به عبارت دیگر، صفرا وظیفه تنظیم اندازه کلسترول خون به وسیله دفع گوارشی آن را هم به عهده دارد، جالب است که بدانید کبد روزانه نیم تا یک و نیم لیتر صفرا فراوری می کند.1

سنگ کیسه صفرا چیست؟سنگ صفرا ماده ای سفت و شبیه سنگ مرمر است که معمولا از جنس کلسترول و بیلی روبین تشکیل شده است و در کیسه صفرا به وجود می آید.

سنگ صفرا می تواند به کوچکی یک دانه ریز ماسه یا بزرگی یک توپ گلف باشد. در کیسه صفرا امکان شکل گرفتن یک سنگ بزرگ یا صدها سنگ کوچک و همین طور هر دوی آن ها وجود دارد.

وقتی که این سنگ، مجاری صفراوی را مسدود می کند، به طور ناگهانی درد در سمت راست و بالای شکم بروز پیدا می کند که به آن حمله کیسه صفرا یا حملات صفراوی گفته می گردد.

اگر این علائم ادامه دار باشد و درمان نگردد، ممکن است عوارض جدی بروز کند. با این وجود، بیشتر موارد باعث مسدود شدن (مجاری صفراوی) نشده و بدون درد هستند، به همین جهت به این نوع سنگ هاسنگ صفراوی خاموش گفته می گردد که معمولا احتیاجی به معالجه ندارند.

انواع سنگ کیسه صفراسنگ های صفراوی به دو نوع اصلی تقسیم می شوند:

سنگ های کلسترولی

سنگ های رنگدانه ای

سنگ های کلسترولی معمولا رنگی بین زرد و سبز دارند و از جنس کلسترول سفت شده هستند. آمارها نشان می دهد، در برخی کشورها سنگ های کلسترولی حدود 75 درصد از سنگ های صفراوی را تشکیل می دهند.

سنگ های رنگدانه ای به لحاظ ظاهری تیره رنگ هستند و از بیلی روبین تشکیل شدند. برخی بیماران ترکیبی از هر دو نوع سنگ را باهم دارند.

وقتی که این سنگ، مجاری صفراوی را مسدود می کند، به طور ناگهانی درد در سمت راست و بالای شکم بروز پیدا می کند که به آن حمله کیسه صفرا یا حملات صفراوی گفته می گردد. 2

علایم سنگ کیسه صفراسنگ های کیسه صفرا ممکن است هیچ نشانه ای از خود نشان ندهند. ار سنگ کیسه صفرا در یک مجرا قرار گرفته و باعث گرفتگی گردد، علایم و نشانه های آن شامل:

درد ناگهانی، سریع و تشدید شونده در سمت راست و بالای شکم

درد ناگهانی، سریع و تشدید شونده در مرکز شکم و دقیقا زیر استخوان سینه

درد بین تیغه های شانه

درد در شانه سمت راست

زردشدن صورت و سفیدی چشم ها

تب

ممکن است دردهای سنگ کیسه صفرا بین چند دقیقه تا چندین ساعت طول بکشید. اگر دچار هریک از علایم سنگ کیسه صفرا شدید به پزشکتان مراجعه نمایید.

دلایل بوجود آمدن سنگ کیسه صفراعلت بوجود آمدن سنگ کیسه صفرا دقیقا معلوم نیست، اما پزشکان معتقداند:

کلسترول زیاد درون صفرا: به طور معمول صفرای شما حاوی مقادیر مورداحتیاج برای مواد شیمیایی برای حل کردن کلسترول ترشح شده از کبد شما دارد. اما اگر کبد شما چربی بیشتر از آنچه صفرای شما بتواند حل نماید ترشح نماید، کلسترول اضافی ممکن است تشکیل کریستال و در نتیجه سنگ دهد.

بیلی روبین زیاد درون صفرا: بیلی روبین ماده ای شیمیایی بوده و زمانیکه بدن شما سلول های قرمز را حل می کند، ترشح می گردد. برخی از مسائل و بیماری ها باعث ترشح اندازه زیاد بیلی روبین شده و درنتیجه بیلی روبین زیادی تشکیل سنگ کیسه صفرا می دهد.

کیسه صفرای شما بدرستی تخلیه نگردد: اگر کیسه صفرای شما کاملا خالی نگردد، صفرا غلیظ شده و آغاز به تشکیل سنگ می کند.

کاهش وزن سریع: این نوع کاهش وزن که درنتیجه یک رژیم غذایی کم کالری و یا بعد از جراحی های چاقی رخ می دهد، نیز می تواند باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا بگردد.3

سنگ کیسه صفرا تا چه اندازهی شایع است؟سنگ کیسه صفرا بسیار شایع است و آمارهای مختلف نشان می دهد که بین 10 تا 15 درصد از جمعیت کشور آمریکا که حدود 25 میلیون نفر می شوند دچار این بیماری هستند. افرادی که به سنگ صفرا مبتلا میشوند احتیاج به درمان و عمل جراحی دارند.

عوارض سنگ کیسه صفرا چیست؟عوارض سنگ کیسه صفرا می تواند شامل موارد زیر باشد:

التهاب کیسه صفرا.

آسیب شدید یا عفونت کیسه صفرا، مجاری صفراوی یا کبد.

پانکراتیت ناشی از سنگ صفرا که به علت انسداد کیسه صفرا رخ می دهد. 2

عوامل تشدید کننده سنگ کیسه صفراعواملیکه باعث تشدید خطر ایجاد سنگ کیسه صفرا می شوند، شامل:

زن بودن

سن بالای 60 سال

چاقی و یا اضافه وزن

باردار بودن

رژیم غذایی پرچربی

رژیم غذایی پرکلسترول

رژیم غذایی کم فیبر

سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کیسه صفرا

ابتلا به دیابت

کاهش وزن سریع

استفاده از داروهای کاهش کلسترول

مصرف داروهایی که حاوی استروژن هستند

درمان سنگ کیسه صفراسنگ های کیسه صفرایی که علامتی از خود نشان نمی دهند و موقع سی تی اسکن برای سایر بیماری ها کشف می شوند عموما احتیاجی به درمان ندارند. برای سایر سنگ ها درمان ها شامل:

جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی)پزشکتان از این جراحی برای برداشت کل کیسه صفرا استفاده می کند چراکه سنگ کیسه صفرا معمولا بازگشت کننده می باشد. زمانیکه کیسه صفرای شما برداشته گردد مسئله ای در زندگی عادی شما ایجاد نشده و فقط ممکن است دچار اسهال شده که این بیماری هم ممکن است دائمی نباشد.

درمان دارویی برای حل کردن کیسه صفرابرخی از داروهای نیز ممکن است به حل شدن کیسه صفرا یاری کنند. البته برای تاثیر این داروها زمان زیادی از چندماه تا 2 سال وقت ضروری است و معمولا زمانی انجام می گردد که فرد شرایط جراحی نداشته باشد.

بعلاوه بسته به نظر پزشک از لاپاروسکوپی هم برای حل کردن و برداشتن سنگ ها استفاده می گردد.

پیشگیری از سنگ کیسه صفرابا رعایت موارد زیر خطر ایجاد سنگ در کیسه صفرا در شما کاهش می یابد:

وعده های غذایی را رد نکنید: رد کردن وعده های غذایی و اجتناب از غذا خوردن خطر ایجاد سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد.

کاهش وزن آرام: اگر ضروری است وزن کم کنید، آرام این کار را انجام دهید. کم کردن نیم تا یک کیلوگرم در هفته اندازه مناسبی می باشد.

وزن مناسبی حفظ نمایید: چاقی و اضافه وزن باعث افزایش خطر سنگ کیسه صفرا می گردد. سعی کنید با کاهش کالری مصرفی و ورزش کردن به تناسب اندام برسید و بعد از رسیدن به تناسب اندام با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم تناسب اندام و سلامتی خود را حفظ نمایید.3

پی نوشت:

1.www.shiateb.com

2.www.drdr.ir

3.www.goums.ac.ir

منبع: راسخون