نقطه عطف دیپلماسی 42 ساله ایران - وبسایت دانشجویی

دولت تدبیر و امید که از همان ابتدای فعالیت خود، در ادامه راستا تعامل مبتنی بر گفت و گوی سازنده و احترام متقابل جمهوری اسلامی ایران با دنیا، تسریع در فرایند گفت و گوهای برد-برد و موثر با قدرت های غربی را در دستور کار خود قرار داد و سال ها کوشش و مذاکره برای دستیابی به یک توافق هسته ای برد-برد بین ایران و دولت های غربی را درقالب توافق تاریخی برجام به نتیجه رساند. گرچه بعدا دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ با خروج از این توافق موانعی را در راستا اجرای آن ایجاد کرد اما اصرار دیگر امضا نمایندگان برجام برای حفظ آن، خود حاکی از اهمیت این رویداد دیپلماتیک عظیم تاریخ دارد.

اروپایی ها با وجود بدعهدی های واشنگتن، از آنجایی که این توافق بین المللی را نه به زیان بلکه برخوردار از منافع قابل ملاحظه برای خود می دانند همچنان بر حفظ آن تاکید دارند که با عدم پذیرش و رای منفی به قطعنامه های ارائه شده در هفته های اخیر از سوی واشنگتن به شورای امنیت سازمان ملل، عزم خود را در مقابل خواسته های کاخ سفید نشان دادند.

در تازه ترین اقدام در شانزدهمین کمیسیون مشترک برجام که هفته پیش در وین برگزار گردید، در بیانیه پایانی این نشست اعضا تاکید نمودند که آمریکا نمی تواند فرایند بازگشت تحریم های ملل متحد تحت قطعنامه 2231 شورای امنیت را شروع کند؛ این موضع خود حاکی از اهمیت توافق برجام برای قدرت های عظیم دنیای از جمله امضا نماینده این توافق است؛ توافقی که به دلیل استحکام پایه و اساس آن، دولت ترامپ با وجود سه سال کوشش و تقلا برای نابودی این توافق نتوانسته راه به جایی ببرد.

همچنین پیش از این، رئیس شورای امنیت سازمان ملل با درخواست دولت آمریکا برای بازگردان همه تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران مخالفت کرد. این مخالفت در حالی صورت گرفت که برایان هوک نماینده ویژه پیشین وزارت خارجه آمریکا در امور ایران مدعی شده بود که کشورش برای فعال کردن مکانیسم ماشه به اجازه دیگران احتیاج ندارد.

مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا هم روز قبل از آن با حضور در سازمان ملل متحد تاکید نمود کشورش از حق قانونی برای بازگردان تحریم های ایران برخوردار است حتی اگر دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به صورت یکجانبه کشورش را از توافقنامه هسته ای سال 2015 میان ایران و قدرت های دنیای خارج نموده باشد. توافقنامه وین در شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به تصویب رسیده است.

رئیس دوره ای شورای امنیت اخیرا تاکید نمود که در شورا اتفاق نظری با اقدام آمریکا علیه ایران وجود ندارد و با توجه به مخالفت جمعی اعضا کاری از دست شورا برنمی آید. رئیس شورای امنیت به صراحت گفت که نمی تواند اقدامات بیشتری را در این خصوص انجام دهد.

عبدو آباری نماینده دائم نیجر در سازمان ملل متحد که ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه سپتامبر را برعهده گرفته است، گفت: در موضع ما نسبت به آنچه درباره مکانیسم ماشه اعلام شد، تغییری ایجاد نشده است.

یورنیوز می نویسد: در پی اقدام یکجانبه آمریکا در فعال کردن مکانیسم حل اختلاف گنجانده شده در برنامه جامع اقدام مشترک، برجام ، تمام اعضای شورای امنیت به جز جمهوری دومینیکن به ریاست این شورا اطلاع دادند که از نظر آنها اقدام آمریکا با توجه به خروج واشنگتن از توافق هسته ای در سال 2018 غیرقانونی است.

جدا از روسیه و چین که به شدت مخالف اقدام آمریکا هستند، دیگر کشورهای عضو از جمله فرانسه، آمریکا را عضو توافقنامه هسته ای نمی دانند و بر مخالفت 13 عضو شورای امنیت با بازگردان تحریم های ایران تاکید نموده اند. به این ترتیب به نظر می رسد که ریاست آینده شورای امنیت نیز با درخواست آمریکا برای اقدام علیه ایران موافقت نخواهد کرد.

کلیه اعضای شورای امنیت به جز جمهوری دومینیکن پیش از این نیز با پیشنهاد آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران مخالفت نموده بودند.

این مخالفت ها ، برخاسته از سیاست های دقیق و درست جمهوری اسلامی ایران و منطق تعامل منطبق بر برقراری صلح و امنیت پایدار در دنیا و مطابق با قوانین بین المللی است. تعاملی که با انتخاب محمدجواد ظریف از سوی دولت تدبیر و امید در صندلی ریاست دستگاه دیپلماسی کشورمان باب جدیدی از منطق گفت و گو و مذاکره را باز کرد. سیاستمداری که شخصیت های عظیم دنیا بر توانمندی او در حوزه سیاست خارجی اذعان دارند.

عظیمترین حاصل این تعاملات توافق تاریخی برجام بود که برای شرکای اروپایی و غیر اروپایی ایران بقدری حائز اهمیت است که برای حفظ و نجات آن عزم خود را جزم نموده اند و نتایج نشست ها و تصمیم گیری های اخیر شورای امنیت سازمان ملل گویای این امر است.

سفر پسابرجامی رئیس جمهوری کشورمان به فرانسه و ایتالیا پس از توافق برجام نشانه شاخص تعامل مبتنی بر منطق ایران در عرصه دنیای و گفت وگوهای سازنده برای تحقق اهداف چشم انداز گفتمان دنیای است.

ایتالیا و فرانسه ژانویه 2016/ اوایل بهمن سال 1394 و به فاصله زمان کوتاهی از امضای توافق تاریخی برجام، میزبان حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران بودند؛ سفری که حاصل آن امضای بیش از 30 سند همکاری در مجموع به ارزش 50 میلیارد یورو بود و بازتابی کم سابقه در رسانه های دنیا داشت.

این سفر اروپایی نشان از آن داشت که دیپلماسی دولت تدبیر و امید توانسته ارتباط های خود با دنیا بویژه اروپایی ها را حفظ کند که بر اهمیت کلیدی ایران در منطقه به عنوان یک بازیگر مهم تاکید دارند.

دنیا بدون سلاح هسته ای و ابتکار صلح هرمز دو پیشنهاد مهم حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان در سال های 2013 و 2019 در مجمع عمومی سازمان ملل بود که اتفاقا با استقبال خوب و تصویب اعضا روبه رو و منجر به این شد که جمهوری اسلامی در عرصه دنیای بر مقبولیت خود بیافزاید.

علاوه بر این، در 7 سال فعالیت دولت تدبیر و امید شاهد رفت و آمدهای مکرر مقامات و شخصیت های مختلف از کشورهای مختلف دنیا بویژه پس از توافق برجام بودیم که گویای سیاست تعامل درست با دنیا در چارچوب چندجانبه گرایی مد نظر اروپایی ها در مقابل سیاست یکجانبه گرایی آمریکاست.

سفر رافائل گروسی میرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی که از روز دوشنبه با هدف بهبود همکاری ها در مورد فعالیت های هسته ای ایران به تهران اجرا شده نشان می دهد که ایران توانسته تعاملات خود را حفظ کند. شاهد این ادعا اظهارات روز گذشته گروسی در جریان ملاقات و گفت و گو با وزیر امور خارجه و رییس سازمان انرژی اتمی ایران است.

گروسی تاکید نمود: شاید بعضی بخواهند از آژانس برای اهداف سوء خود استفاده نمایند، اما من به عنوان کسی که زمان زیادی با آژانس همکاری داشته ام، می گویم که آژانس همیشه شهرت درخشانی داشته است و تمامی افرادی که از اقصی نقاط دنیا بااین آژانس همکاری می نمایند، هدف شان این بوده که صادقانه کار نمایند.

گروسی گفت بناست همکاری سازنده ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه یابد و توضیح داد: رابطه ما با ایران همکاری و ارتباط فشرده ای بوده و ایران یکی از کشورهایی است که بخش قابل توجهی از فعالیت های آژانس از نظر فعالیت ها و حضور بازرسان مختلف در آن اجرا شده است.

برجام که به اذعان بسیاری از صاحب نظران دنیای یک توافق تاریخی و شاه بیت دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران است پس از خروج واشنگتن با مسائل مبتلابه بسیاری روبرو شد اما ایران توانست با مذاکرات سازنده خود بویژه با اروپایی، میانجیگری بعضی سران اروپایی و غیر اروپایی و تاکید آنها بر حفظ این توافق عظیم به دنیا نشان دهد که برجام هنوز زنده است.

نخستین سفر گروسی به تهران از زمان تصدی مقام مدیرکلی آژانس بین المللی انرژی اتمی در ماه دسامبر 2019 / دی 98 به جهت نزدیک بودن موعد برگزاری کمیسیون مشترک برجام که اول سپتامبر(یازدهم شهریور) در وین و نیز پس از شروع کوشش آمریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه در اعتراض به تخطی ایران از توافق هسته ای سال 2015 حائز اهمیت بالایی است.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با انتشار پُستی در صفحه توییتر خود از شروع کوشش دو طرف برای حصول به توافقی برای انجام اقدام های مدنظر آژانس برای تایید ایمنی و حفاظت لازم برای فعالیت های هسته ای ایران اطلاع داد.

این کوشش ها و نتایج بدان معناست که دولت تدبیر و امید توانسته اهداف و سیاست های خود در حفظ توافق هسته ای را به خوبی پیش برده و گفت و گوهای سازنده با دنیا همچنان در صدر سیاست های مقتدرانه جمهوری اسلامی است.

310 310