نکاتی که در زمان جذب سرمایه برای استارتاپ باید بدانید - وبسایت دانشجویی

کسب وکارها از لحظه راه اندازی تا زمان رشد کسب و کار، بارها به جذب سرمایه احتیاج پیدا می نمایند. ممکن است شما بنیانگذار یک استارتاپ باشید که ایده بکر و سودآوری را در فکر دارد. ممکن است تا حدی ایده خود را عملی و حتی مشتریان محدودی را به خود جذب نموده باشید. اما به خوبی می دانید که توسعه یک کسب وکار احتیاجمند سرمایه است.

کارآفرینان و بنیان گذاران استارتاپی به سرمایه مورد احتیاج برای توسعه تجاری دست پیدا می نمایند و در مقابل با پیروزیت خود سود کلانی را روانه جیب سرمایه گذاران خود خواهند کرد. چه اولین تجربه شما در راه اندازی استارتاپ باشد و چه قبلاً چند راند جذب سرمایه داشته باشید، در این مطلب با نکاتی آشنا خواهید شد که ممکن است در مسیر جذب سرمایه به شما یاری کند.

چه زمانی برای استارتاپ مان جذب سرمایه کنیم؟

براساس تحقیقات اجرا شده به وسیله U.S. Bank نیمی از کسب وکارهای آمریکایی در پنج سال اول شکست می خورند. بعلاوه 82 درصد از کسب وکارهای شکست خورده در مدیریت جریان مالی خود مشکل داشته اند. جالب تر این که علت شکست 72 درصد از آن ها این بود که در آغاز آغاز به کار خود، نتوانستند سرمایه کافی جذب نمایند.

درست است که جذب سرمایه می تواند سرعت رشد استارتاپ شما را افزایش دهد، اما اقدام به جذب سرمایه برای استارتاپ باید در زمان مناسبی صورت بگیرد. اگرچه هر استارتاپ، خط سیر مختص به خودش را دارد اما به طور کلی زمانی باید به جذب سرمایه اقدام کنید که در ابتدا مطمئن باشید مشکل تعیینی وجود دارد که با پول بیشتر رفع می گردد.

هیچ کسب وکار پیروزی صرفاً برای این که پول بیشتری داشته باشد، اقدام به جذب سرمایه نمی نماید. آن ها پیش از مراجعه به سرمایه گذار تحقیقات مفصلی را انجام می دهند و پیش از تصمیم گیری فاکتورهای مختلفی را آنالیز می نمایند. سومین عامل شکست کسب وکارهای استارتاپی نبود یک طرح تجاری جامع و دقیق است. بنابراین پیش از آن که به فکر جذب سرمایه باشید، بهتر است ابتدا طرح کسب وکار خود را تقویت کنید.

مطالب پیشنهادی:معرفی سرمایه گذار

بی گدار به آب نزنید این ضرب المثل فارسی دقیقا اینجا صدق می نماید. یعنی هیچ کسب وکاری به ویژه کسب وکار استارتاپی نباید صرفا برای اینکه پولی در چنته داشته باشد، جذب سرمایه برای استارتاپ را از جمله اهداف خود قرار دهد. هر مقدار پولی که از سرمایه گذار گرفته گردد، تعهد و مسئولیت با خودش به همراه دارد. پس در عین ضروری بودن جذب سرمایه باید به این نکته مهم توجه داشت که سرمایه باید برای مهمترین امور و پیشبرد اهداف کسب وکار جذب گردد.

در زمان جذب سرمایه برای استارتاپ چه مقدار سهام به سرمایه گذار واگذار کنیم؟

سرمایه گذاران برای رسیدن به سود از روش های مختلفی استفاده می نمایند. بعلاوه آنها نگران سرمایه ای هستند که در اختیار صاحبان کسب وکار قرار می دهند. بنابراین کوشش دارند تا از ابزارهای مختلفی برای تضمین سرمایه استفاده نمایند؛ یکی از رایج ترین ابزارهای تضمین بازگشت سرمایه، تصاحب سهام است. بنیان گذار یا صاحب یک استارتاپ درصد تعیینی از سهام شرکت را به سرمایه گذار واگذار می نماید تا بتواند منابع مالی مورد احتیاج خود را تأمین کند.

درصد سهام واگذارشده قطعاً در آینده، رشد، کنترل و سودآوری یک استارتاپ تأثیرگذار خواهد بود. یک توصیه عمومی و سرانگشتی نشان می دهد که چیزی بین 10 الی 25 درصد سهام شرکت را باید در مراحل اولیه جذب سرمایه، واگذار کرد.

اما نمی توان برای تمام استارتاپ ها یک نسخه واحد پیچید. پیش از تعیین دقیق این مقدار، بهتر است عوامل زیر را در ارتباط با واگذار سهام استارتاپ خود، در نظر داشته باشید:

• ارزش گذاری و رقیق سازی سهام

یکی از مهم ترین عواملی که مقدار سهام واگذارشده به سرمایه گذار را تعیین می نماید، ارزش مالی کسب وکار شماست. ارزش گذاری به معنای برآورد ارزش تقریبی یک کسب وکار است و با آنالیز مواردی مانند عملکرد فعلی، عملکرد بالقوه در آینده، مقدار بازار و مزیت رقابتی تعیین می گردد.

در ازای مقدار یکسانی از سرمایه، هر چقدر ارزش کسب وکار شما بیشتر باشد می توانید مقدار سهام کمتری را به سرمایه گذار بدهید. با وجود این، ارزش یک کسب وکار را نمی توان به صورت دقیق تعیین کرد.

ارزش یک کسب وکار به برداشتی وابسته است که صاحب کسب وکار و سرمایه گذار از قابلیت های یک شرکت دارند. علاوه بر این، باید تأثیر رقیق سازی سهم شرکت را نیز در نظر داشته باشید. هرچقدر سهام بیشتری واگذار کنید، قدرت مالکیت و حق انتخاب کمتری برای تصمیم گیری های تجاری آینده خواهید داشت.

البته ضرب المثلی در دنیای کسب وکار وجود دارد که می گوید بهتر است صاحب 10 درصد یک شرکت یک میلیون دلاری باشید تا این که صاحب 100 درصد یک شرکت صفر دلاری باشید. اگرچه گاهی اعطای سهام بیشتر به صلاح شما خواهد بود، اما برای محافظت در برابر رقیق سازی قدرت تصمیم گیری، شیوه های گوناگونی مانند در نظر گرفتن سطوح سهام و ایجاد حق وتو وجود دارد.

• مرحله رشد و ریسک

یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در مقدار سهام واگذارشده، مرحله ای است که یک کسب وکار به لحاظ مقدار رشد در آن واقع شده است و به تبع آن، ریسک هایی هم که متوجه کسب وکار است، با توجه به مرحله رشدش متفاوت خواهد بود. به طور کلی هر چقدر یک استارتاپ جوان تر باشد، سرمایه گذاری در آن ریسک بیشتری به همراه دارد. بنابراین سرمایه گذار درصد سهام بیشتری را طلب خواهد نمود تا مطمئن گردد سود بیشتری را به دست می آورد. به طور مثال در مراحل پیش بذری و بذری، ممکن است 10 الی 25 درصد سهام شرکت واگذار گردد، اما در مرحله تأمین مالی سری A یا B معمولاً حدود 5 الی 15 درصد سهام شرکت واگذار می گردد. نباید فراموش کنید که این درصدها کاملاً تقریبی هستند و مقدار دقیق سهامی که واگذار می کنید، بسته به صنعت، بازار و ترجیحات سرمایه گذار متغیر خواهد بود.

سرمایه گذاران برای تصمیم گیری فقط به آمار و ارقام توجه نمی نمایند. در دنیای سرمایه گذاری عامل انسانی نیز اهمیت زیادی دارد. بسیاری از سرمایه گذاران اگر بتوانند به توانایی های تیم مدیریتی و اجرایی یک استارتاپ و ایده تجاری آن اعتماد نمایند، ممکن است هر ریسکی را به جان بخرند. پس تیمی که بنیانگذاران یک استارتاپ تشکیل می دهند، از جمله عوامل تاثیرگذار در جذب سرمایه برای استارتاپ است و باید توجه زیادی به آن داشت.

• ضوابط و شرایط

آخرین عامل مهمی که به آن اشاره می کنیم، ضوابط و شرایط قرارداد سرمایه گذاری است. بندها و شروط موجود در یک قرارداد هستند که حقوق و وظایف سرمایه گذار و سرمایه پذیر را (اعم از ارزش گذاری، اولویت نقدینگی، اعضای هیئت مدیره، ضوابط ضد رقیق شوندگی، اعطای سهام و زمان بندی ها) تعیین می نمایند. بعضی از این شرایط بر ارزش سهام شرکت شما و در پی آن مقدار سهامی که حاضر به واگذاری آن هستید، تأثیرگذار خواهند بود. مثلاً اگر سرمایه گذار در پی اولویت نقدینگی باشد، یعنی می خواهد در صورت اگزیت در اولویت بازپرداخت سرمایه باشد. در این صورت باید درصد کمتری از سهام شرکت را واگذار کنید.

در زمان جذب سرمایه برای استارتاپ، از چه نوع سرمایه گذاری پول دریافت کنیم؟

به عنوان بنیان گذار یک شرکت نوپا، شاید فکر کنید بهتر است از هر سرمایه گذاری که توانستید پول دریافت کنید. اما ارزش واقعی یک قرارداد سرمایه گذاری مقدار آن نیست. سرمایه گذاران انواع مختلفی دارند که همکاری با هر کدام، مزایا و معایب مختلفی برای استارتاپ شما به همراه خواهد داشت. مهم ترین انواع سرمایه گذار عبارت هستند از:

• سرمایه گذاران غیررسمی (خانواده و دوستان)

یکی از اولین منابع اولیه تأمین مالی برای استارتاپ ها، یاری های دوستان و اعضای خانواده است. شاید فکر کنید وجهه جالبی ندارد اما در موارد بسیاری کارآفرینان استارتاپی اولین سرمایه خود را از افراد حرفه ای که می شناسند، همکاران سابق و اعضای فامیل دریافت می نمایند. با وجود این، رویه های قانونی وضع قرارداد سرمایه گذاری با افراد حقیقی غیرحرفه ای ممکن است برای هر دو گروه پیچیده و در آینده دردسرساز باشد. به همین علت بهتر است پیش از اقدام به جذب سرمایه به وسیله خانواده، دوستان و آشنایان، ابتدا سایر گزینه ها را آنالیز کنید.

• شتابدهنده ها و مراکز رشد

هدف یک شتابدهنده این است که دسترسی بنیانگذاران کسب وکار به منتورها، مشاوران و سایر منابع را فراهم کند. شتاب دهنده ها نیز درست مثل سایر سازمان ها ابعاد و حوزه تخصصی مختلفی دارند، اما ویژگی مشترک همه آن ها این است که ساختاری گروهی دارند و شما به عنوان یک مؤسس کسب وکار باید برای عضویت در آن ها درخواست دهید. به علت وجود رقابت در زیست بوم استارتاپی ممکن است عضویت در بعضی از شتابدهنده ها سختتر باشد.

در صورت پذیرفته شدن استارتاپ، شتابدهنده به طور معمول سرمایه محدودی را به ازای درصد کمی از سهم شرکت سرمایه گذاری می نماید. مزیت حضور در یک شتابدهنده این است که حداقل سرمایه مورد احتیاج برای آغاز کار را به دست می آورید. پس با حضور در یک شتابدهنده، می توان شانس جذب سرمایه برای استارتاپ را هم به دست آورد.

مهم تر از آن، شتابدهنده ها می توانند استارتاپ شما را به سایر سرمایه گذاران و افراد خبره معرفی نمایند تا بتوانید در آینده راندهای بعدی تأمین مالی را اجرا کنید. بسیاری از شتابدهنده ها در سرانجامی دوره پشتیبانی خود یک دمودی (Demo Day) برگزار می نمایند تا استارتاپ های تحت پوشش بتوانند ایده تجاری خود را به انواع سرمایه گذاران دیگر ارائه نمایند.

یک رویداد دمو دی فرصت مناسبی برای جذب سرمایه است و حتی در میان سرمایه گذاران نیز رقابت ایجاد می نماید. این ویژگی می تواند در ارزش گذاری استارتاپ ها تأثیر مثبت داشته باشد.

• سرمایه گذاران فرشته

سرمایه گذاران فرشته افراد حقیقی سرمایه داری هستند که ثروت شخصی خود را در استارتاپ ها سرمایه گذاری می نمایند. آن ها به صورت رسمی و حرفه ای سرمایه گذاری می نمایند؛ به همین علت به روند قانونی و رویه های مالی قراردادهای سرمایه گذاری تسلط دارند.

علاوه بر این، اغلب این افراد مدیران حوزه صنعت و فناوری هستند و از تجربه، دانش تخصصی و سرمایه مناسبی برخوردارند. آن ها در حوزه تخصصی خود روابط عمیقی دارند و می توانند به عنوان دروازه ای برای آشنایی با شرکای تجاری احتمالی، مشاوران و متخصصان دیگر باشند. با این وجود حجم سرمایه گذاری سرمایه گذاران فرشته نسبت به گزینه های بعدی پایین تر است و هر کدام شرکت های محدودی را در سبد سرمایه گذاری خود دارند.

• سرمایه گذاران خطرپذیر (VC)

در صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر، حجم قابل توجهی از سرمایه مالی به وسیله سرمایه گذاران حقیقی جمع آوری و در استارتاپ های نوپا و حتی در مرحله بذری سرمایه گذاری می گردد. بهتر است بنیان گذاران کسب وکار با مهم ترین ویژگی های VC ها آشنا باشند:

• استراتژی سرمایه گذاری: صندوق های VC معمولاً در تعداد زیادی از استارتاپ های پرریسک اما سودآور سرمایه گذاری می نمایند و در رخدادهایی مانند IPO سهام خود را نقد می نمایند.
• ساختار سازمانی: در صدر ساختار سازمانی صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر شرکای محدود (LP) هستند که سرمایه مالی صندوق را تأمین می نمایند. شرکای عمومی (GP) افراد خبره ای هستند که تصمیم گیری نهایی را بر عهده دارند. این شرکا به وسیله صندوق استخدام می شوند تا بر روند سرمایه گذاری و عملکرد استارتاپ های پورتفولیو نظارت نمایند.
• چرخه عمر صندوق VC: سرمایه گذاران VC اهداف بلند مدتی را دنبال می نمایند. برنامه سرمایه گذاری آن ها در سه مرحله کلی سرمایه گذاری ابتدایی، مرحله رشد و مرحله عرضه عمومی تقسیم بندی می گردد که می تواند تا حدود 10 سال ادامه پیدا کند.

• بانک ها و مؤسسات مالی-اعتباری

استقراض از بانک ها و مؤسسات مالی برای صاحبان استارتاپ های نوپا روش ساده ای نیست. اما استارتاپ های نسبتاً رشدیافته و پایدار برای بانک ها مجذوب کنندهیت زیادی دارند. معمولاً آن ها بر خلاف سرمایه گذاران VC در سهام شرکت سرمایه گذاری نمی نمایند؛ بلکه مبلغ قابل توجهی از پول را به صاحبان استارتاپ وام می دهند و پس از دوره تعیین شده، سود خود را دریافت می نمایند.

• سرمایه گذاران خطرپذیر شرکتی (CVC)

یک صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی زیرمجموعه یک شرکت پیروز و مطرح در بازار است که با استفاده از منابع مالی، اعتباری و معنوی شرکت اصلی در مجموعه ای از استارتاپ ها سرمایه گذاری می نماید. این صندوق ها استارتاپ های تحت پوشش خود را با توجه به حوزه تخصصی و استراتژی بلندمدت شرکت مادر انتخاب می نمایند. به خلاف صندوق های VC، این صندوق ها به وسیله نمایندگان شرکت اصلی مدیریت می شوند و چرخه عمر سرمایه گذاری آن ها شبیه صندوق های VC است، با این تفاوت که لزوماً در IPO سهام خود را نقد نمی نمایند و ممکن است در سرانجام استارتاپ های پیروز را خریداری نمایند.

ویژگی های جذب سرمایه هوشمند

هر کارآفرینی برای رسیدن به پیروزیت به سرمایه احتیاج دارد. چه استارتاپ در مرحله اولیه خود باشد و چه در پی توسعه بیشتر، همه استارتاپ ها برای رسیدن به مرحله بعدی رشد خود به سرمایه احتیاج دارند. مؤسسان کسب وکار برای تأمین مالی گزینه های متنوعی را در اختیار دارند، اما جذب سرمایه هوشمند می تواند منابعی بسیار فراتر از پول نقد را در اختیار یک استارتاپ قرار دهد. مهم ترین مزیت های جذب سرمایه هوشمند عبارت هستند از:

• تجربه: شرکت های VC و سرمایه گذاران فرشته در مجموعه ای از استارتاپ ها سرمایه گذاری می نمایند. بنابراین در طول عمر حرفه ای خود پیروزیت و شکست استارتاپ های زیادی را به چشم دیده اند. بهره مندی از تجربیات آن ها می تواند به رفع مسائل مختلف استارتاپ ها یاری کند.
• منابع انسانی: با جذب سرمایه هوشمند با شرکت هایی همکاری خواهید کرد که از شبکه حرفه ای وسیعی برخوردار هستند. آن ها می توانند با جذب نیروهای متخصص و خبره به پیشرفت شما یاری نمایند.
• سرمایه بیشتر: اگر با یک سرمایه گذار مناسب شریک شوید، مقبولیت خوبی در بازار پیدا خواهید کرد. در آینده می توانید از روابط ایجاد شده برای جذب سرمایه بیشتر در آینده، بهره ببرید.
• معرفی و تبلیغ: یکی از مهم ترین ویژگی های جذب سرمایه هوشمند، سازگاری محصول استارتاپ با حوزه تخصصی سرمایه گذار است. هدف یک صندوق CVC پیروزیت استارتاپ هایی است که بتوانند به رشد و توسعه شرکت اصلی یاری نمایند. به همین علت در صورت پیروزیت، این استارتاپ ها از بازار تثبیت شده شرکت سرمایه گذار بهره خواهند برد.
• مشاوره (کوچینگ): اغلب کارآفرینان استارتاپی افراد متخصص اما کم تجربه هستند. آن ها در صورت جذب سرمایه هوشمند می توانند به یاری مشاوره سرمایه گذار، مهارت های مدیریتی خود را بهبود دهند.

چگونه ساختار سهام داری مان را به برترین شکل طراحی کنیم؟

یکی از مهم ترین ابزارهایی که به عنوان یک مؤسس کسب وکار در اختیار دارید، سهام است. سهام تعیین نماینده مقدار مالکیت یک شرکت است که می توانید درصدی از آن را در ازای دریافت سرمایه به سرمایه گذاران واگذار کنید. سهام یک شرکت به طور معمول میان بنیان گذاران، سرمایه گذاران و کارکنان تقسیم می گردد.

شما به عنوان یک مؤسس کسب وکار باید ساختار سهام داری استارتاپ را با دقت فراوان طراحی کنید. ممکن است مثال پیش پا افتاده ای باشد اما سهام یک شرکت را می توان به برش های یک کیک تشبیه کرد. مقدار محدودی کیک وجود دارد که می توانید آن را تقسیم کنید. هر چقدر استارتاپ شما پیروز تر گردد، ارزش هر سهم آن بیشتر خواهد شد. از طرفی هر چقدر تعداد افراد سهیم بیشتر باشد، قطعات کیک کوچکتر می شوند.

شما به عنوان مؤسس استارتاپ مالک 100 درصد آن هستید. مالکیت کامل ارزش یک کسب وکار روی کاغذ مجذوب کننده به نظر می رسد؛ اما در واقع رشد کردن، ارزش کسب وکار شما است که برای شما سود مالی به همراه خواهد داشت. اگر بخواهید تمام مدت مالک تمام و کمال شرکت خود باشید، به راحتی به رشد و توسعه نخواهید رسید. در عمل اگر بخواهید ارزش کلی این کیک را بالا ببرید، مجبور خواهید بود قسمت هایی از آن را با دیگران شریک شوید.

به عنوان مثال اگر ارزش استارتاپ شما 500 هزار دلار باشد و شما مالک 100 درصد آن باشید، اگر نتوانید عایدی شرکت را افزایش دهید در برترین حالت به همان 500 هزار دلار محدود خواهید شد.

اما اگر یک هم بنیان گذار داشته باشید که می تواند برای مدیریت و اجرای عملیات استارتاپ تیم خبره ای را به کار بگیرد، به طور مثال ممکن است ارزش استارتاپ شما به 10 میلیون دلار برسد. در این صورت با این که فقط 50 درصد کسب وکار متعلق به شماست، ارزش سهم شما از آن 5 میلیون دلار خواهد بود.

سهام داری در استارتاپ چیست؟

مفهوم سهام استارتاپ به این معنا است که سهام داران شرکت، مالک درصد تعیینی از ارزش آن هستند و از آن سهم دارند. معمولاً در ابتدای تأسیس یک استارتاپ، عوامل اصلی مانند مؤسسان، کارکنان کلیدی و سرمایه گذاران هر کدام سهمی از شرکت خواهند داشت.

درصد دقیق سهام هر کدام به تعیینه هایی مانند زمان، مقدار مشارکت در رشد، سطح تعهد و ارزش گذاری اولیه استارتاپ در زمان توزیع سهام بستگی دارد. طبیعی است که بنیان گذاران یک کسب وکار بیشترین سهم را داشته باشند. معمولاً اولین سرمایه گذاران یک شرکت بیشتر از سرمایه گذاران بعدی سهم دریافت می نمایند، زیرا ارزش سرمایه آن ها نسبت به ارزش اولیه استارتاپ در مقایسه با سرمایه گذاری های بعدی بیشتر است.

یکی دیگر از عوامل مؤثر در توزیع سهام، مرحله تأمین مالی است. هرچقدر راندهای جذب سرمایه پیش می روند، شرایط مالی استارتاپ و در پی آن نحوه توزیع سهام نیز تغییر می نماید.

نحوه معمول توزیع سهام

همان طور که ذکر شد، ساختار سهام داری یک استارتاپ به نسبت عواملی مانند زمان، مدل تجاری، صنعت، ترجیحات مدیرعامل و تعداد سرمایه گذاران متغیر خواهد بود. هیچ فرمول واحدی برای توزیع سهام یک شرکت وجود ندارد. با این وجود، با آنالیز اطلاعات و ترندها می توان تغییرات توزیع سهام در یک استارتاپ عادی را در جدول زیر مشاهده کرد:

همان طور که مشاهده می کنید سهام استارتاپ نسبتاً متغیر است و می تواند به همراه رشد یک شرکت تغییر کند. برای سهام داران هر شرکت با هر ابعادی حیاتی است که ارزش سهم خود را بدانند. برای محاسبه ارزش سهام استارتاپ باید به موارد زیر دقت کنید:

• ارزش آخرین قیمت گذاری: به معنای ارزشی است که برای هر سهم شرکت در جدیدترین راند تأمین مالی تعیین شده است. این عدد معمولاً مرجعی برای تخمین پیروزیت احتمالی یک استارتاپ است.

• ارزش گذاری پس از پول (Post-Money Valuation): به معنای ارزش کلی یک استارتاپ پس از یک راند جذب سرمایه است.

• ارزش خروج فرضی از معامله: به معنای ارزش یک شرکت در صورت فروش کامل آن است. استارتاپ ها به سختی این اطلاعات را با دیگران به اشتراک می گذارند.

• تعداد اختیارات معامله: دقیقاً به معنای تعداد قراردادهای اختیار معامله است.

• قیمت اعمال (Strike Price): قیمتی است که در هنگام بستن قراردادهای اختیاری تعیین می کنید.

سهام یک استارتاپ میان چه کسانی توزیع می گردد؟

این که چه کسانی از یک استارتاپ سهم می برند به ساختار کسب وکار بستگی دارد. عموماً سهام استارتاپ در بین بنیان گذاران (و هم بنیانگذاران)، کارکنان، سرمایه گذاران بیرونی و مشاوران شرکت تقسیم می گردد.

• بنیان گذاران و هم بنیانگذاران: اگر تنها بنیان گذار یک استارتاپ باشید، محاسبه مقدار سهم شما از استارتاپ ساده است. اما اگر استارتاپ را با یک یا چند شریک راه اندازی نموده باشید، نحوه توزیع سهام در بین شما مسئله ای مهم است که نباید نادیده گرفته گردد. اگر در پی پیروزیت کسب وکار خود هستید، از همان ابتدا در این مورد به صورت شفاف و صادقانه با هم بنیانگذاران استارتاپ تبادل نظر کنید. برای تعیین مقدار سهام هر فرد عوامل زیر را در نظر داشته باشید:

• ریسک: آیا همه بنیان گذاران یک استارتاپ ریسک یکسانی را تقبل می نمایند؟ در این صورت می توانید سهام را به طور مساوی تقسیم کنید. اگر یک بنیان گذار حاضر باشد ریسک بیشتری را تحمل کند ممکن است سهم بیشتری ببرد.

• سطح تعهد: بسیاری از هم مؤسسان استارتاپی در ابتدای کار با کمترین حقوق و حتی بدون حقوق و عایدی کار می نمایند. در این صورت اگر یکی از آن ها وظیفه و مسئولیت سنگین تری داشته باشد، منطقی است که درصد بیشتری از سهام را درخواست کند.

• نوآوری: ممکن است یک استارتاپ حول ایده یکی از هم بنیانگذاران شکل گرفته باشد و سایر هم بنیانگذاران برای پیروزیت شرکت وظایف دیگری را بر عهده بگیرند. مالکیت ایده اصلی می تواند در نحوه توزیع سهام تأثیرگذار باشد.

• کارکنان: برای توسعه و پیشرفت استارتاپ خود بالاخره تصمیم می گیرید افراد متخصصی را استخدام کنید و یک تیم قدرتمند تشکیل دهید. اما ممکن است مانند بسیاری از کارآفرینان در ابتدای مسیر استارتاپ خود بودجه محدودی داشته باشید و نتوانید به کارکنان خود دستمزد کافی پرداخت کنید. در این صورت می توانید به جای پرداخت پول نقد، درصدی از سهام شرکت را به آنان واگذار کنید. در این صورت عوامل زیر را در نظر بگیرید:

• درصد مالکیت: ابتدا باید مقدار کل سهام اعطایی به کارکنان را تعیین کنید. برای انجام این کار ابتدا باید ارزش کل استارتاپ را تخمین بزنید و بودجه مورد احتیاج برای استخدام نیرو را با ارزش قسمتی از سهام کل شرکت معادل سازی کنید. در سرانجام درصد سهامی که به هر کارمند تعلق می گیرد، به مواردی مانند تخصص و تجربه بستگی خواهد داشت.

• دوره واگذاری (Vesting): در گام بعدی باید تعیین کنید که کارکنان در چه زمانی می توانند سهام خود را نقد نمایند. زمان بندی پرداخت سهام به کارکنان در هر شرکت فرق دارد.

• نوع سهام واگذارشده: یکی از انواع رایج سهام واگذارشده به کارکنان در استارتاپ ها، قراردادی است که طی آن درصدی از سهام با قیمت تعیینی به کارکنان اعطا می گردد.

• آموزش: در نهایت اگر تصمیم گرفتید کارکنان خود را در مالکیت شرکت سهیم کنید، بهتر است نحوه کار سهام را به آن ها آموزش دهید و فضایی را فراهم کنید که کارکنان بتوانند به خوبی با حقوق و وظایف خود آشنا شوند.

نحوه مدیریت سرمایه جذب شده برای ایده و استارتاپ

شما به عنوان بنیان گذار کسب وکار پس از گذراندن هفت خوان جذب سرمایه برای استارتاپ با چالش مهم تری روبرو خواهید شد. در واقع شما متعهد شده اید که سرمایه دریافتی را به سود تبدیل کنید. بحران مالی سال 2023 و ورشکستگی بانک سیلیکن ولی (SVB) درس ارزشمندی به سایر شرکت ها داد.

به طور خلاصه این بانک در میان استارتاپ های آمریکایی محبوبیت زیادی داشت. پس از همه گیری سرمایه گذاری خطرپذیر رونق زیادی پیدا کرد و SVB سپرده های هنگفتی از استارتاپ های تحت پوشش صندوق های VC دریافت کرد. این بانک سرمایه دریافتی را در مجموعه ای از قراردادهای کوتاه مدت و بلندمدت سرمایه گذاری کرد.

مشکل از آنجا آغاز شد که نرخ بهره افزایش پیدا کرد و استارتاپ ها دیگر نمی توانستند به راحتی سرمایه بیشتری جذب نمایند. بنابراین مجبور شدند سرمایه خود را از بانک خارج نمایند. در نتیجه، بانک ورشکسته شد. اگر حمایت خزانه داری نبود، استارتاپ ها سرمایه خود را برای همواره از دست می دادند و ورشکسته می شدند.

سه اصل اساسی برای مدیریت سرمایه و جریان مالی

1. امنیت: حفظ امنیت سرمایه در درجه اول اهمیت واقع شده است. اگر پول خود را از دست دهید چیزی برای عایدیزایی نخواهید داشت.
2. نقدشوندگی: سرمایه ذخیره شده باید در کمترین زمان و با کمترین هزینه قابل نقد شدن باشد.
3. ریسک: هرچه بازدهی بیشتر باشد، خطر از دست رفتن سرمایه هم بیشتر است. اما ریسک انواع مختلفی دارد که باید با آن ها آشنا باشید.

• ریسک اعتباری: به معنای ریسک از دست رفتن سرمایه در صورت عدم بازپرداخت است. مانند آنچه در خصوص بانک SVB رخ داد.
• ریسک نقدشوندگی: به معنای ریسک عدم امکان خروج از قرارداد است. اگر سرمایه خود را در قالب اوراق قرضه شرکتی ذخیره کنید، نقد کردن آن موقع بر و سخت خواهد بود.
• ریسک نرخ بهره: ابزارهای تأمین مالی (مانند وام) با نرخ بهره بانکی کشور نسبت عکس دارند. هر چه نرخ بهره افزایش پیدا کند، قیمت ها کاهش پیدا می نمایند و برعکس.

برای نگهداری سرمایه جذب شده برای ایده یا استارتاپ خود، می توانید پیشنهادهای زیر را آنالیز کنید:

• یک حساب بانکی اصلی باز کنید: به بانکی مراجعه کنید که رابطه بهتری با استارتاپ ها داشته باشد و بهتر بتواند احتیاجهای یک کسب وکار پرتلاطم را رفع کند.
• هزینه های 1 الی 3 ماه خود را در حساب اصلی ذخیره کنید: مطمئن شوید حجم این سپرده کاملاً در محدوده بیمه سپرده بانکی واقع شده است.
• در بانک دیگری، یک حساب عملیاتی باز کنید: حساب دوم، یک حساب پشتیبان است و بهتر است هزینه های دو ماه شرکت در آن ذخیره گردد. این حساب با وجود این که حساب اصلی شما نیست، بهتر است موجودی آن در محدوده بیمه سپرده بانکی باشد.
• بقیه پول ها را در بازار مالی اوراق بهادار دولتی سرمایه گذاری کنید: بهتر است برای بیشینه کردن بازدهی، ریسک زیادی نکنید. سرمایه گذاری در هر صندوقی به جز اوراق بهادار دولتی خطر زیادی برای کسب وکار شما به همراه خواهد داشت.

ضوابط کنترلی

ورشکستگی یک بانک می تواند سرمایه شما را به باد دهد، اما در واقع احتمال وقوع مسائل دیگری مانند کلاهبرداری، فیشینگ، خطای انسانی و حتی اختلاس بیشتر از ورشکستگی یک بانک است. برای کنترل بهتر امور مالی خود می توانید پیشنهاد هایی را که در ادامه ذکر می شوند، در نظر داشته باشید:

• تعداد افرادی را که به حساب بانکی دسترسی دارند، محدود کنید. بعلاوه بهتر است محدودیت بیشتری برای انتقال پول در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگرچه دفتردار شرکت احتیاج دارد به مشاهده اطلاعات حساب دسترسی داشته باشد، اما احتیاجی نیست قابلیت انتقال پول را هم داشته باشد.
• برای تمام تراکنش ها (یا حداقل تراکنش های بزرگ) فرآیند تأییدیه دومرحله ای در نظر بگیرید.
• ضوابطی برای ثبت و نگهداری پرداخت های بزرگ در نظر بگیرید. این ضوابط ممکن است به سادگی این باشند که تراکنش های بالای 5 هزار دلار ابتدا به وسیله نائب رئیس تبدیل شوند یا تراکنش های بیشتر از 25 هزار دلار ابتدا به تأیید مدیر عامل برسند. بهتر است در رعایت و کنترل چنین ضوابطی تعارف نداشته باشید.
• دفاتر حساب را چک کنید. بهتر است حداقل صورت مالی ماهانه شرکت را آماده داشته باشید و آن را آنالیز کنید تا مطمئن شوید تغییر مشکوکی در حساب ها به وجود نیاید.

تفاوت افزایش سرمایه و اگزیت

افزایش سرمایه و خروج از قرارداد سرمایه گذاری (Exit) دو مرحله مهم در چرخه عمر یک سرمایه گذاری خصوصی یا VC هستند:

1. افزایش سرمایه: فرآیندی است که در طی آن سرمایه گذار متعهد می گردد در ازای برخورداری از سود تعیین و یا درصدی از سهام در شرکت سرمایه گذاری کند. پس از انعقاد قرارداد، سرمایه تعیین شده در اختیار صاحبان و مدیران کسب وکار قرار می گیرد تا بتوانند عملیات تجاری مورد احتیاج برای توسعه استارتاپ را اجرا نمایند.
2. خروج از قرارداد سرمایه گذاری: به طور معمول در سرانجامی یک دوره سرمایه گذاری، سرمایه گذار از قرارداد خارج می گردد. این فرایند به معنای نقدینه سازی سهام تعلق گرفته به سرمایه گذار است. سرمایه گذاران خطرپذیر درصدی از سهام شرکت های نوپا را خریداری می نمایند. با پیشرفت کسب وکار، ارزش کل سهام شرکت افزایش پیدا خواهد نمود. هدف اصلی آن ها این است که سهام خریداری شده را در رخدادهایی مانند IPO بفروشند تا به سرمایه اصلی و سود آن دست پیدا نمایند.

از چه طریقی جذب سرمایه برای استارتاپ را پیش ببریم؟

کارآفرینان راه های مختلفی را برای جذب سرمایه برای استارتاپ در اختیار دارند. اگر شما یک کارآفرین با تجربه باشید و تصمیم بگیرید که استارتاپ جدیدی راه اندازی کنید، احتمالاً مشکل چندانی برای جذب سرمایه نخواهید داشت. چالش اصلی ای که در مقابل کارآفرینان جوان واقع شده است این است که ایده و تخصص ویژه و سودآوری دارند، اما از ارتباطات و مهارت های کافی برای جذب سرمایه مالی و مشاوره حرفه ای برخوردار نیستند. در این مطلب با مهم ترین انواع سرمایه گذاران آشنا شدید اما در ادامه راه هایی را معرفی می کنیم که بتوانید به تعداد زیادی سرمایه گذار دسترسی داشته باشید:

• جمع سپاری (Crowdfunding): جمع سپاری روشی برای تأمین مالی است که از قدرت اینترنت و شبکه های اجتماعی استفاده می نماید تا سرمایه مورد احتیاج یک استارتاپ، ایده یا پروژه را به وسیله سرمایه های اندک تعداد زیادی از مردم جمع آوری کند. این روش زمینه دسترسی افراد دارای سرمایه اندک به طرح های بزرگ را فراهم می نماید و مجذوب کنندهیت زیادی برای شان دارد. بعلاوه با جمع کردن سرمایه های خرد تعداد زیادی از افراد، فرصت خوب و سریعی برای فراهم کردن سرمایه مورد احتیاج کسب وکارها ایجاد می نماید. در پلتفرم های کرادفاندینگ می توانید ایده خود را به تعداد زیادی از سرمایه گذاران خرد ارائه نموده و محبوبیت زیادی برای طرح یا ایده استارتاپی خود کسب کنید.

• مراجعه حضوری به سرمایه گذاران: با کمی جستجو در اینترنت می توانید به اطلاعات تماس تعداد زیادی از سرمایه گذاران خصوصی و شرکتی دسترسی داشته باشید. پس از انتخاب گزینه های مناسب برای سرمایه گذاری می توانید جلسه ای را ترتیب دهید و ایده تجاری خود را به سرمایه گذاران ارائه کنید.

• شرکت در رویداد استارتاپی بزرگ ایران دمو دی: رویدادها محلی برای برقرار ارتباط بیشتری، ایجاد شبکه ای از روابط و آشنایی با افراد صاحب ایده و سرمایه گذاران مختلف به شمار می روند. بنابراین حضور در رویدادها و استفاده از ظرفیت های چنین گردهمایی هایی، از مهمترین اقداماتی است که هر صاحب کسب وکاری باید آن را در برنامه های خود قرار دهد.

به همین دلیل، رویدادهای دمودی یکی از مهم ترین اجتماعات استارتاپی در سراسر دنیا هستند. در این رویدادها استارتاپ ها، کارآفرینان و تیم های فناور در محل تعیینی برای معرفی ایده های تجاری خود و جلب توجه سرمایه گذاران با یکدیگر رقابت می نمایند.

اگرچه به عنوان بنیانگذار یک کسب وکار می توانید شخصاً به سرمایه گذاران احتمالی مراجعه کنید، اما راه ساده تری برای دسترسی به تعداد زیادی از سرمایه گذاران و نیروهای متخصص در یک بازه زمانی کوتاه وجود دارد. ایران دمودی (Iran Demo Day) بزرگترین دمودی استارتاپی ایران است که از تاریخ 30 تیرماه تا یکم مرداد 1403 برگزار می گردد.

این رویداد منحصربه فرد و ملی را از دست ندهید چون افراد صاحب ایده، سرمایه گذاران و متخصصانی از سراسر ایران در آن حضور دارند. بنابراین فرصت بسیار خوبی جهت جذب سرمایه برای استارتاپ یا هر شرکت و کسب وکاری محسوب می گردد.

در این رویداد بیش از 2000 استارتاپ به وسیله 100 سرمایه گذار VC، CVC، صندوق های پژوهش و فناوری، شرکت های خصوصی، دولتی و… آنالیز خواهند شد. این رویداد برترین فرصت برای سرمایه گذاران و کارآفرینان است تا بتوانند با یکدیگر آشنا شده و برای پیشرفت و سودآوری همکاری نمایند. برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام در این رویداد به سایت ایران دمودی سر بزنید.