اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ؛ گذر از کوچه پس کوچه های قوژد - وبسایت دانشجویی

اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ مجموعه ای اقامتی از انواع اکولاژها یا بوم کلبه های پایداری است که سازگاری انسان با اقلیم کویر را به خوبی در معرض نمایش بازدیدنمایندگان قرار داده است. این بوم کلبه در روستای تاریخی قوژد از توابع شهرستان گناباد در خراسان رضوی واقع شده است. خانم فرشادنیا، بانوی جوان و باانگیزه ­ای است که در حال حاضر مسئولیت این خانه بوم را برعهده گرفته و همراه مادر، پدر و برادرش اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ را مدیریت می­ کند. دغدغه توسعه گردشگری در روستای آبا و اجدادی، خانواده فرشادنیا را بر آن داشت تا پذیرای مهمانان کویر باشند.

امروز قصد داریم سری به کوچه پس کوچه­ های روستای تاریخی قوژد بزنیم. از دالان­ های خشتیِ آن عبور کنیم و مهمان اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ شویم. چه خوش که در این مقصد با خبرنگاران زمانی هرچند کوتاه را در این خانه مهمان شویم.

آنچه در باره اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ می خوانید:

• روایت عاشقانه ای که خشت اول یک اقامتگاه شد
• موقعیت مکانی و مسیر دسترسی
• امکانات و خدمات
• جاذبه های گردشگری را از دست ندهید
• برترین زمان سفر
• اقامتگاه بومگردی و توسعه گردشگری روستایی
• عارف و ماهرخ در کوشش برای حفاظ از محیط زیست
• اقامتگاه بومگردی و جامعه محلی

روایت عاشقانه ای که خشت اول یک اقامتگاه شد

انتخاب نام عارف و ماهرخ برای یک اقامتگاه بومگردی، برگرفته از یک روایت عاشقانه و البته واقعی است. عارف پهلوانی هندی بود که در دل گرو محبت ماهرخ شاهزاده خانمی از دیار غور داشت. این دو دلباخته یکدیگر شدند و سرگذشتی مشابه داستان­ های عاشقانه ­ای چون بیژن و منیژه را از سر گذراندند و نامشان برای همواره در تاریخ غور باقی ماند.

آنچه علت ساخت این اقامتگاه شد هم ماجرایی شنیدنی دارد؛ گویا خانم برقی که مادر خانواده فرشادنیا است، یکی از ماهرترین آشپزهای این دیار است. گفته می گردد بارها به خاطر هنر آشپزی و کوششی که برای بقای میراث آشپزی زادگاهش داشته، از وی تقدیر شده است.

او تصمیم می گیرد از هنر آشپزی خود برای جذب گردشگران به این منطقه بهره ببرد. همان می گردد که در کاروان سرای تاریخی شهرش مشغول به کار شده و برای دو سال پذیرای گردشگرانی می گردد که بعد از بازدیدِ جذابیت های تاریخی، فرهنگی و طبیعی این دیار حالا باید از غذاهای بومی این منطقه تناول می کردند؛ اما بعد از مدتی ادامه فعالیت وی در کاروان سرا با مشکلانی روبرو شده که ادامه کار را برای او مشکل می نماید و او تصمیم به ترک کاروان سرا می گیرد.

بعد از آن بعضی از مشتری­ان قدیمی آشپزخانه خانم برقی که گناباد را برای بازدید انتخاب نموده بودند، با او تماس می گیرند و برای صرف غذا مهمان این خانواده می شوند؛ همین جرقه ای می گردد برای راه اندازی و ساخت یک اقامتگاه بومگردی در روستای تاریخی قوژد.

آن ها در پی خانه ای می گردند تا وجه تمایزی با دیگر خانه های روستای قوژد داشته باشد؛ پس خانه ای را انتخاب می نمایند که در نگاه اول، حیات کوچک و دالان های باریک آن توجه هر بازدید نماینده ای را به خود جلب می نماید. آن خانه را می خرند، بازسازی و تجهیز می نمایند و حالا آن خانه می گردد اقامتگاه بومگردی عارف و ماهرخ.

موقعیت مکانی و مسیر دسترسی

این خانه بوم در استان خراسان رضوی، شهرستان گناباد، روستای قوژد واقع شده است. چنانچه قصد سفر با هواپیما را دارید، تا فرودگاه بین المللی بیرجند حدود 2 ساعت و 30 دقیقه (217 کیلومتر) و تا فرودگاه مشهد حدود 3 ساعت (277 کیلومتر) فاصله دارد؛ اما اگر با اتوبوس سفر می کنید، فاصله اقامتگاه تا پایانه مسافربری گناباد تنها 6 کیلومتر است؛ بعلاوه نزدیک ترین ایستگاه قطار به آن، ایستگاه کاشمر است که حدود 115 کیلومتر تا اقامتگاه فاصله دارد.

قوژد کجاست؟

گناباد در استان خراسان رضوی یکی از شهرهای تاریخی کشورمان است؛ به طوری که گفته می گردد که این شهر حدود پنج هزار سال قدمت دارد. البته شاخصه اصلی آن هم قنانی است که در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و افتخاری برای کشورمان به شمار می رود. قنات قصبه گناباد با قدمتی بالغ بر 2500 سال که از هوشمندانه ترین سازه های آبی ایران باستان است.

گناباد زمانی خود از سه شهر بزرگ تشکیل می شد که غور بزرگترین و البته مهم ترین آن بود و به نوعی مرکز تجاری و مالی آن به شمار می رفت. وجود کاروانسرای مربوط به دوران صفویه در حوالی غور قدیم هم گواه همین مدعی است. روستای قوژد بازمانده بخشی از همان شهر تاریخی غور است که هنوز نام و نشان خود را محفوظ دارد و برای بقای آن کوشش می نماید.

امکانات و خدمات

• در این اقامتگاه 5 اتاق سنتی برای پذیرایی از مهمانان مهیا شده است
• در همه اتاق ها برای شب مانی سرویس کف خواب ارائه می گردد
• سرویس های بهداشتی (ایرانی و فرنگی) و حمام داخل محوطه قرار گرفته اند
• آشپزخانه اقامتگاه عمومی است و گردشگران می توانند برای طبخ غذا از آن استفاده نمایند، گرچه پیشنهاد می گردد غذاهای بومی این منطقه را از دست ندهید
• سیستم گرمایش و سرمایش در این خانه به صورت بخاری و کولر آبی است.

از غذاهای محلی که به وسیله خانم برقی طبخ می گردد و در رنگ و طعم و کیفیت بی مانند است، می توان گندم پلو با بادمجان، آش، جوش پره، کشک و بادمجان، یتیمچه، چنگالی، خورش ریواس، کوفته و غذای شاهانه این منطقه یعنی قورمه گوسفندیرا نام برد. همه این غذاها از مواد اولیه ارگانیک و مربوط به همین منطقه طبخ می گردد.

جاذبه های گردشگری را از دست ندهید

از جاذبه ها و فعالیت های گردشگری در این منطقه می توان کویرنوردی، کوه نوردی، بازدید از آتشکده گناباد، بازدید و خرید از سایت سفال گری مِند، بازدید از قنات قصبه، یخدان کوثر، کلوت قوژد، موزه مردم شناسی، پل تاریخی کال شور و گشت وگذار در روستای تاریخی ریاب را نام برد. اگر قصد گشت وگذار در منطقه را دارید پیشنهاد می کنیم از راهنمای محلی بهره ببرید.

برترین زمان سفر

از آنجاکه روستای قوژد در منطقه کویری واقع شده است برترین زمان سفر به آن پاییز و بهار است که هوا لطیف تر و چشم اندازها زیباتر است. گرچه اقامتگاه محدودیتی برای پذیرش مهمان در تابستان و زمستان ندارد.

اقامتگاه بومگردی و توسعه گردشگری روستایی

ساخت این خانه بوم در یک نگاه معیشت پایداری می گردد برای یک خانواده اصیل کویرنشین و آشپزخانه دنجی برای گردشگران و بازدیدنمایندگان؛ اما این ظاهر ماجرا است. در واقع ساخت اقامتگاه بومگردی در یک روستای تاریخی که نام آن کمتر شنیده شده، توان گردشگری روستایی را افزایش می دهد.

گفته می گردد که حتی بسیاری از اهالی گناباد هم از وجود جاذبه­ های گردشگری در این منطقه آگاه نیستند و یکی از برنامه های ساخت این خانه بوم معرفی جذابیت­ های گردشگری قوژد است؛ از طبیعت بکر آن گرفته تا قابلیت های فرهنگی.

عارف و ماهرخ در کوشش برای حفاظ از محیط زیست

در این خانه بوم تمام کوشش ها بر این محور قرار گرفته است که ورود گردشگران کمترین آسیب به طبیعت را در پی داشته باشد. برای پذیرایی از مهمانان به جای استفاده از ظروف یکبار مصرف که آفت جان طبیعت شده، از ظروف سفالی استفاده می گردد که دست آورد هنرمندان همین دیار است و به سفال مِند معروفیت دارد. این سفال در شرق ایران رقیب ندارد و در همه جای روستا و نواحی اطراف آن زینت بخش سفره ها و طالقچه ها است.

به علاوه، تفکیک زباله و مدیریت آن هم به خوبی انجام می گردد؛ هرچه از مواد غذایی اولیه یا پسماند آن برجا می ماند خوراک حیوانات اهلی می گردد و آنچه قابلیت بازیافت دارد در چرخه بازیافت قرار می گیرد. سعی می گردد تا فراوری زباله به حداقل برسد.

اقامتگاه بومگردی و جامعه محلی

در اداره این خانه بوم از یاری جامعه محلی استفاده شده است. چند خانم از اهالی روستا در پخت غذا و نظافت اقامتگاه یاری می­ نمایند. این کار برای آن ها به منبع درآمدی تبدیل شده است.

علاوه بر این محصولات فراوریی و فراورده­ های روستای قوژد هم از این طریق به گردشگران معرفی می گردد. فراورده اصلی این روستا شیره انگور و محصولات فراوری شده از انار است. در واقع این خانه بهانه ای شده برای فروش محصولات بومی و یاریی هرچند اندک به اقتصاد روستا.

حتی موادغذایی مورد احتیاج برای طبخ غذا هم از بین روستاییان و محصولات آن ها تأمین می گردد. در صبحانه محلی به جزء عسل که در این منطقه فراوری نمی­ گردد، مابقی اقلام مثل نان و لبنیات فراوری همین روستا است. صیفی جات و سبزیجات مورد احتیاج هم از بین اهالی همین روستا تامین می گردد. تا حدممکن سعی شده تا مواد اولیه فراوری بومی باشد و در نهایت آنچه که در روستا فراوری نمی گردد را از شهر می خرند.

سخن آخر

بازدید از این خانه بوم و قابلیت های گردشگری بوم محور در این منطقه، موجب شد تا تصمیم به معرفی این خانه بگیریم. پیشنهاد می کنیم در سفر به خراسان، سبک زندگی مردمانی را تجربه کنید که به خوبی با اقلیم کویر سازگار شده­ اند.