اولین پیوند پیروز مثانه در دنیا ، امید تازه برای بیماران دچار اختلال مثانه پیشرفته - وبسایت دانشجویی

آغاز راه: نخستین پیوند مثانه انسانی با پیروزیت انجام شد

در تاریخ 4 مه 2025، تیمی از جراحان آمریکایی پیروز شدند برای نخستین بار در دنیا، مثانهٔ یک اهدانماینده را به بیماری که سال ها با بیماری کلیوی و سرطان دست و پنجه نرم می کرد، پیوند بزنند. این جراحی پیچیده، که هشت ساعت به طول انجامید، شامل پیوند همزمان کلیه و مثانهٔ اهدایی بود. به گفتهٔ دکتر نیما نصیری (Nima Nassiri)، متخصص اورولوژی در دانشگاه کالیفرنیا لس آنجلس، کلیهٔ پیوندی بلافاصله آغاز به فراوری حجم بالایی از ادرار کرد و عملکرد کلیوی بیمار نیز به سرعت بهبود یافت. ادرار نیز به طور کامل و طبیعی به مثانهٔ نو راهنمایی شد، بدون احتیاج به هیچ گونه دیالیز پس از عمل.

مثانه ای که دوباره زندگی بخشید

بیمار این عمل، اسکار لارینسار، مرد 41 ساله ای است که همسر و پدر چهار فرزند است. او هفت سال بدون کلیه و مثانه زندگی نموده و تنها قادر به نگه داری 30 میلی لیتر ادرار در بقایای مثانهٔ قبلی خود بود، در حالی که گنجایش طبیعی مثانهٔ مردان بالغ حدود 700 میلی لیتر است. به گفتهٔ تیم جراحی، وی پس از عمل توانست به طور طبیعی ادرار کند. این پیروزیت نه تنها کیفیت زندگی او را دگرگون کرد، بلکه امید را برای هزاران بیمار دیگر به ارمغان آورد.

چرا پیوند مثانه تا به امروز غیرممکن بود؟

مثانه از نظر آناتومیکی یکی از پیچیده ترین اندام هاست، چرا که رگ ها و اعصاب آن در عمق شکم قرار دارند و دسترسی به آن ها سخت است. پیش از این، تنها گزینه برای بیماران با اختلال شدید مثانه، استفاده از بخشی از روده برای بازسازی مثانه بود؛ اما این روش در بیش از 80٪ موارد با عوارضی چون مسائل گوارشی و اختلال عملکرد کلیه همراه بود. به گفتهٔ دکتر ایندربیر گیل (Inderbir Gill)، متخصص اورولوژی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، تفاوت های زیستی بین دستگاه گوارش و ادراری باعث می گردد که این جایگزینی کارایی لازم را نداشته باشد و اغلب عوارض قابل توجهی ایجاد کند.

تمرین های طولانی، نتیجه ای تاریخی

تیم جراحی برای آمادگی اجرای این جراحی کم سابقه، بیش از چهار سال تمرین مداوم داشت. این تمرین ها شامل انجام پیوند آزمایشی روی اهدانمایندگان فوت شده ای بود که همچنان تحت وِنتیلاتور بودند. هدف از این تمرین ها، تسلط کامل بر اتصال عروق پیچیدهٔ مثانه و کلیهٔ اهدایی بود. در خصوص لارینسار، با استفاده از تکنیک های نو رباتیک و پیوند پیشینی بعضی عروق قبل از جای گذاری اندام، تیم توانست پیچیدگی عمل را کاهش داده و شرایط را پایدار نگه دارد. به گفتهٔ گیل، علی رغم پیچیدگی شدید این پرونده، همه چیز طبق برنامه پیش رفت و نتیجه رضایت بخش بود.

آینده ٔ پیوند مثانه؛ از رویا تا واقعیت بالینی

اگرچه پیوند پیروز مثانه در این مورد خاص دستاوردی بی سابقه محسوب می گردد، اما هنوز راه زیادی برای تبدیل شدن آن به یک درمان رایج به جای مانده است. تیم پزشکی میخواهد حداقل چهار جراحی دیگر را در قالب یک کارآزمایی بالینی انجام دهد تا مقدار پیروزیت، عوارض احتمالی، و معیارهای انتخاب بیماران را بهتر بشناسد. دکترها تأکید می نمایند که تنها بیمارانی برای این پیوند انتخاب می شوند که یا از قبل داروهای تضعیف نمایندهٔ ایمنی (Immunosuppressants) مصرف می نموده اند یا ناگزیر به دریافت طولانی مدت آن ها هستند؛ چرا که جلوگیری از پس زده شدن عضو نو، به قیمت افزایش ریسک عفونت و سایر عوارض سیستم ایمنی تمام می گردد. بنابراین، فعلاً پیوند مثانه برای همهٔ بیماران توصیه نمی گردد و تنها برای شرایط بسیار خاص مد نظر قرار خواهد گرفت.

با این حال، اگر جراحی های آینده نیز به همان مقدار پیروزیت آمیز باشند، مرحلهٔ بعدی آغاز یک کارآزمایی گسترده تر و برنامه ریزی برای گنجاندن این روش در پروتکل های درمانی رسمی خواهد بود.

خلاصه:

نخستین پیوند کامل مثانه در دنیا گامی بلند در تاریخ پزشکی محسوب می گردد. این پیروزیت می تواند شیوهٔ درمان اختلالات شدید مثانه را متحول کند و کیفیت زندگی بیماران را به طرز چشمگیری بهبود بخشد. اگرچه فعلاً تنها برای گروهی خاص از بیماران قابل اجراست، اما با پیشرفت های آینده ممکن است به گزینه ای رایج تر تبدیل گردد. مسیر درمانی نوی در حال شکل گیری است؛ مسیری که با امید و دقت علمی همزمان پیش می رود.

آیا اندام های دیگر هم در آینده قابل پیوند خواهند شد؟

اگر پیوند مثانه تا همین چند سال پیش ناممکن به نظر می رسید، چه بسا اندام هایی مانند حنجره، رحم یا حتی چشم در آینده ای نه چندان دور به لیست پیوندهای پیروز اضافه شوند. علم پزشکی، با هر پیروزی تازه، مرزهای ممکن را جابه جا می نماید.

❓ سؤالات رایج (FAQ):

پیوند مثانه برای چه بیمارانی مناسب است؟

فعلاً تنها بیمارانی که به طور دائمی به داروهای تضعیف نمایندهٔ ایمنی احتیاج دارند و از اختلال شدید مثانه رنج می برند، گزینهٔ مناسبی برای این پیوند هستند.

آیا پیوند مثانه جایگزین روش های قبلی شده است؟

خیر، این روش فعلاً در مراحل اولیهٔ پژوهش واقع شده است و تنها در شرایط خاص جایگزین استفاده از روده برای بازسازی مثانه می گردد.

عوارض استفاده از روده برای ساخت مثانه چیست؟

این روش در بیش از 80٪ موارد با مسائل گوارشی، عفونت و کاهش عملکرد کلیه همراه است، زیرا روده و دستگاه ادراری محیط های زیستی متفاوتی دارند.

چرا پیوند مثانه تا به امروز انجام نشده بود؟

به علت پیچیدگی زیاد در ساختار رگ های مثانه و جای گیری عمیق آن در شکم، این پیوند یکی از سختترین عمل های جراحی تلقی می شد.

آیا ممکن است پیوند مثانه به یک روش رایج تبدیل گردد؟

در صورت پیروزیت آمیز بودن جراحی های آینده و کنترل عوارض جانبی، این احتمال وجود دارد که پیوند مثانه وارد مرحلهٔ درمان رایج گردد.